50 lat rezerwatu archeologicznego
Dnia 9 czerwca 1965 roku odbyło się uroczyste otwarcie pawilonu Rezerwatu Archeologicznego, który zabezpieczył część (100 m²) zachowanego in situ cmentarzyska ludności kultury łużyckiej. Nekropolia w Częstochowie-Rakowie należy do stanowisk grupy górnośląsko-małopolskiej kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza (datowanie cmentarzyska - 750-550 przed Chr.). Jest przykładem cmentarzyska o birytualnym obrządku pogrzebowym, typowym dla naszego regionu, lecz wyjątkowym dla kultury łużyckiej, w której dominuje ciałopalenie. Odkryte na nim w trakcie badań wykopaliskowych w latach: 1955, 1960 i 1961 obiekty grobowe wzbudziły duże zainteresowanie archeologów. Wówczas to narodził się pomysł, aby utworzyć Rezerwat Archeologiczny, a inicjatorem jego budowy był dr Włodzimierz Błaszczyk ówczesny dyrektor Muzeum w Częstochowie. W 1965 roku opublikowano również pierwszy "Rocznik Muzeum w Częstochowie", pod redakcją Włodzimierza Błaszczyka, w którym zamieszczono kompleksowe opracowanie wyników badań rakowskiego cmentarzyska.
Projekt pierwszego pawilonu Rezerwatu Archeologicznego wykonał częstochowski artysta plastyk Włodzimierz Ściegienny, natomiast autorem scenariusza pierwszej stałej wystawy „Kultura Łużycka” był prof. Marek Gedl i dr Włodzimierz Błaszczyk. Włodzimierz Ściegienny jest również autorem projektu mozaiki, która znajdowała się na elewacjach pawilonu oraz teki ekslibrisów w gipsorycie, związanych tematycznie: z budynkiem Rezerwatu, z zabytkami, pochówkami szkieletowymi odkrytymi na cmentarzysku.
W latach 2001-2002 z inicjatywy Iwony Młodkowskiej-Przepiórowskiej przebudowano pawilon Rezerwatu wg projektu Lecha Nowotarskiego. W trakcie prac natrafiono na kolejnych 5 grobów, umieszczonych pod posadzką hallu Rezerwatu. Badania wykopaliskowe przeprowadzili pracownicy Muzeum: Maciej Kosiński i Magdalena Wieczorek-Szmal.
W 2007 roku udostępniono nową wystawę stałą wg scenariusza Macieja Kosińskiego i Magdaleny Wieczorek-Szmal oraz aranżacji plastycznej Franciszka Kłaka, pt.: „Z mroku dziejów. Kultura łużycka”. Ekspozycję przygotowano dzięki dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.