WIERZENIA

W młodszej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza prawdopodobnie obiektem kultu było bóstwo słoneczne. Znane są znaleziska przedmiotów zdobionych ornamentami i znakami interpretowanymi przez badaczy jako symbole solarne i astralne. Są to kombinacje koła i krzyża, znak X, rozpowszechniony w okresie halsztackim trykwetr, a także kółko otoczone promieniami. Znaki te najczęściej występują na naczyniach ceramicznych.
Z kultem solarnym łączy się figurki zoomorficzne, głównie ptaków, którym przypisywano magiczną moc. Pod postacią ptaka prawdopodobnie przedstawiano dusze zmarłych. Bardzo ciekawe i nieliczne są znaleziska tzw. wózków solarnych. Znane są również gliniane modele kół tarczowych oraz szprychowych, które traktuje się jako elementy drewnianych wózków kultowych lub symbole tarczy słonecznej.
Często na cmentarzyskach archeolodzy odnajdują grzechotki ceramiczne posiadające wewnątrz gliniane kuleczki lub kamyczki. Wśród znalezisk sepulkralnych można również wyróżnić grupę naczyń o innych formach, rzadko spotykanych, którym dzięki odmienności nadajemy cechy szczególne. Zapewne naczynia te pełniły jakąś bliżej niesprecyzowaną funkcję w trakcie obrzędów związanych z kultem zmarłych. Zaliczamy do nich naczynka miniaturowe, naczynia o kształtach cylindrycznych, tabakierki, kadzielnice oraz pucharki w kształcie rożków.

Figurki zwierząt, naczynia zoomorficzne. Stylizowane przedstawienia postaci zwierzęcych bądź naczynia o kształtach zoomorficznych mogą się wiązać z praktykami kultowymi.

Grzechotki gliniane o różnorodnych formach odnajdywane są głównie na cmentarzyskach. Problematyczne jest określenie funkcji tych ciekawych przedmiotów. Badacze traktują te pradawne instrumenty muzyczne jako zabawki lub jako przedmioty apotropaiczne używane w trakcie obrzędów kultowych do odstraszania złych mocy.

Wózki solarne z brązu wykonane zostały z dużą starannością, zdobione były figurkami ptaszków umieszczonymi na osi lub dyszlu. Funkcja tych przedmiotów nie jest do końca wyjaśniona, są raczej zbyt cenne, by być zabawką lub pełnić jakieś funkcje użytkowe, dlatego też najprawdopodobniej mogły pełnić funkcje kultowe.

Zawieszka z brązu z wpisanym w koło krzyżem osadzonym za pomocą krótkiej sztabki na tulejce, przez którą można było przewlec rzemień. Zawieszkę tę uważa się za przedmiot związany z kultem solarnym.

Multanka (fletnia Pana) znaleziona na cmentarzysku pochodzącym z przełomu epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Przeczycach, w grobie mężczyzny znanym powszechnie jako „grób szamana”. Wykonana jest ze sczepionych ze sobą kościanych piszczałek, które stanowiły rodzaj instrumentu muzycznego, używanego najprawdopodobniej w trakcie obrzędów. Oprócz multanki złożono zmarłemu dwa wisiorki z kłów dzika, płaski kościany krążek zrobiony z łopatki krowy. Zespół tych przedmiotów traktuje się jako amulet, którym obdarowano zmarłego.